Tại phòng khám Đức Tín, trong quá trình thăm khám, BS Tín thường xuyên gặp những câu hỏi đầy trăn trở của các cô chú, anh chị bệnh nhân: "Bác sĩ ơi, tôi thấy mình vẫn khỏe mà sao lại bị đái tháo đường?", hay "Gia đình tôi không ai bị, sao tự nhiên tôi lại mắc bệnh?"... Thực tế, có rất nhiều người được chẩn đoán mắc Đái tháo đường típ 2 (ĐTĐ típ 2) nhưng chưa thực sự hiểu rõ ngọn nguồn vì sao căn bệnh này lại "ghé thăm" mình, hay những nguy cơ tiềm ẩn nào đã dẫn lối cho bệnh xuất hiện.
Hôm nay, hãy cùng Phòng khám Đức Tín dành ra vài phút để tìm hiểu tường tận về vấn đề này nhé!
1. Vì sao chúng ta mắc Đái tháo đường típ 2?
Bạn hãy tưởng tượng sau khi chúng ta ăn, đường trong máu bắt đầu tăng cao. Tuy nhiên đường phải được vận chuyển vào trong các cơ quan (cơ, mỡ, thận, não) để cơ thể tạo năng lượng. Để làm được việc này cần phải có một loại hormon được gọi là insulin. Như vậy insulin giống như “chìa khóa” giúp “mở cửa” đưa đường vào trong các cơ quan để tạo năng lượng. Tăng đường huyết trong ĐTĐ típ 2 có hai nguyên nhân chính.
Đề kháng insulin: cơ thể vẫn sản xuất insulin nhưng tế bào không “mở cửa” để sử dụng đường. Điều này giống như chìa khóa vẫn có nhưng ổ khóa bị kẹt.
Giảm tiết insulin: theo thời gian, tuyến tụy cần phải tăng tiết kéo dài dẫn đến “đuối sức”, không tiết đủ insulin để duy trì đường huyết bình thường.
Kết quả là đường bị kẹt lại trong máu, gây tăng đường huyết và dẫn đến bệnh. Nguyên nhân sâu xa thường đến từ sự tác động qua lại giữa yếu tố di truyền và môi trường sống hiện đại (ăn uống kém lành mạnh, ít vận động).
2. Ai là người dễ mắc bệnh nhất?
ĐTĐ típ 2 không phải là bệnh của riêng ai, nhưng bạn cần đặc biệt lưu ý nếu mình thuộc nhóm có nguy cơ cao sau đây:
Thừa cân – Béo phì: Đây là yếu tố nguy cơ mạnh nhất. Mỡ thừa, đặc biệt là mỡ bụng, khiến các tế bào trở nên "lì lợm", kém nhạy với insulin
Lối sống tĩnh tại: Ngồi nhiều, lười vận động làm tăng tích mỡ và giảm hiệu quả của insulin.
Tuổi tác: Trước đây bệnh thường gặp ở người lớn tuổi, nhưng nay đang có xu hướng trẻ hóa. Tuy nhiên, từ 35 tuổi trở lên là lúc nguy cơ bắt đầu tăng dần.
Yếu tố gia đình: Nếu cha mẹ mắc bệnh, nguy cơ của con cái lên đến 40%. Đặc biệt nếu có anh chị em sinh đôi mắc bệnh, nguy cơ này tăng lên 70–90%.
Có các bệnh lý đi kèm: Như rối loạn mỡ máu (lipid máu) hoặc tăng huyết áp.
Tiền sử đặc biệt: Phụ nữ từng bị ĐTĐ thai kỳ sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh trong tương lai.
3. Tin vui: Chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa!
Đừng quá lo lắng, vì ĐTĐ típ 2 hoàn toàn có thể phòng ngừa hoặc trì hoãn, ngay cả khi bạn thuộc nhóm nguy cơ cao. Bí quyết nằm ở lối sống:
Dinh dưỡng lành mạnh: Hãy thử áp dụng quy tắc "Dĩa ăn lành mạnh" hoặc chế độ ăn Địa Trung Hải. Một nửa dĩa là rau xanh, 1/4 là tinh bột tốt (gạo lứt, khoai), và 1/4 còn lại là đạm (cá, thịt trắng). Cách ăn này giúp kiểm soát đường huyết mà không cần kiêng khem quá khắc nghiệt.
Vận động đều đặn: Cố gắng dành ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần để tập luyện.
Kiểm soát cân nặng: Chỉ cần giảm 7% cân nặng thôi cũng đã cải thiện đáng kể tình trạng đề kháng insulin rồi đấy.
4. Khi nào nên gặp bác sĩ?
Đái tháo đường thường diễn tiến âm thầm. Bạn nên chủ động đến gặp bác sĩ để tầm soát ngay nếu:
Bạn có các yếu tố nguy cơ nêu trên (đặc biệt là thừa cân và gia đình có người mắc bệnh).
Bạn đang ở giai đoạn Tiền đái tháo đường (đường huyết hơi cao nhưng chưa chạm ngưỡng bệnh). Đây là giai đoạn "cảnh báo vàng", nếu không can thiệp kịp thời, nguy cơ tiến triển thành bệnh thật sự là rất lớn.
Bạn đã bước qua tuổi 35 và chưa từng kiểm tra đường huyết.
Lời khuyên từ Phòng khám Đức Tín
Hiểu rõ nguy cơ là bước đầu tiên để bảo vệ sức khỏe. Tại Phòng khám Đức Tín, chúng tôi tự hào với quy trình chẩn đoán và điều trị đái tháo đường được chuẩn hóa, cập nhật theo các khuyến cáo y khoa mới nhất.
Các bác sĩ chuyên khoa nội tiết sẽ giúp bạn:
· Đánh giá chính xác nguy cơ mắc bệnh.
· Tư vấn chế độ dinh dưỡng và vận động cá nhân hóa.
· Lên phác đồ điều trị tối ưu nếu đã mắc bệnh, giúp ngăn ngừa biến chứng.
👉 Đừng đợi đến khi có triệu chứng mới đi khám. Hãy inbox ngay cho Fanpage hoặc đến trực tiếp Phòng khám Đức Tín để được tư vấn và tầm soát sớm nhất nhé!
Ths. BSCK1. Đặng Công Duy
Ths. BSCK1. Nguyễn Hữu Tín
Tài liệu tham khảo:
1. Kalyani RR. Diagnosis and Treatment of Type 2 Diabetes in Adults: A Review. JAMA. 2025;334(11):984-1002. doi:10.1001/jama.2025.5956
2. American Diabetes Association Professional Practice Committee; 2. Diagnosis and Classification of Diabetes: Standards of Care in Diabetes—2025. Diabetes Care 1 January 2025; 48 (Supplement_1): S27–S49.
3. American Diabetes Association Professional Practice Committee; 3. Prevention or Delay of Diabetes and Associated Comorbidities: Standards of Care in Diabetes—2025. Diabetes Care 1 January 2025; 48 (Supplement_1): S50–S58.
4. Yannakoulia M. Diets. N Engl J Med. 2024;390(22):2098-2106.
Share this post